Rodzinny dom dziecka to forma pieczy zastępczej dla osieroconych lub pozbawionych opieki rodzicielskiej dzieci oraz młodzieży do 18., maksymalnie 25., roku życia. W rodzinnym domu dziecka znajduje się od 4 do 8 dzieci przyjętych (tzn. wychowanków pieczy zastępczej) oraz nieokreślona liczba dzieci biologicznych lub adoptowanych. Prowadzący rodzinne domy dziecka z tytułu wykonywanej pracy otrzymują wynagrodzenie. Opiekują się dziećmi, najczęściej we własnych mieszkaniach czy domach. Osoby takie (w wypadku małżeństwa zarówno żona jak i mąż) muszą przejść przez cykl badań i szkolenie dla rodzin zastępczych oraz otrzymać zaświadczenie o kwalifikacji. Rodzinnym domem dziecka najczęściej bywa małżeństwo, chociaż mogą tę funkcję pełnić również osoby samotne. W wypadku małżeństwa, wynagrodzenie otrzymuje jedna osoba, która deklaruje nie podpisywać umowy o pracę z innym pracodawcą. Druga osoba zobowiązuje się do świadczenia pomocy w opiece nad dziećmi na warunkach wolontariatu (czyli nieodpłatnie). Poza opiekowaniem się dziećmi prowadzący rodzinny dom dziecka mają obowiązek gromadzić dokumentację dziecka, odpowiadać na zapytania sądu rodzinnego i podtrzymywać (tam gdzie to możliwe) kontakt dziecka z jego rodziną naturalną (szeroko pojętą) oraz osobami bliskimi dziecku.